Droga św. Jakuba, nazywana również Camino de Santiago, jest szlakiem pielgrzymkowym, który prowadzi do hiszpańskiej katedry w mieście Santiago de Compostella. Legenda głosi, że to właśnie tam został pochowany św. Jakub Apostoł, który w 43 lub 44 roku zginął śmiercią męczeńską. Co ciekawe, szlak ten prowadzi również przez Polskę. Jak wyznaczona jest trasa? Sprawdź w tym tekście.
- Od wieków pielgrzymi przemierzają Europę, by dotrzeć do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostella
- Dzisiaj taka wędrówka odzyskuje popularność, co ciekawe, również wśród osób niereligijnych
- Część szlaków tzw. Drogi św. Jakuba (Camino de Santiago) przebiega przez Polskę
- Niektóre odcinki popadły w zapomnienie, ale w ostatnich latach próbuje się je reaktywować
Via Regia
Prowadzi od Przemyśla, poprzez Kraków, Górę św. Anny, Wrocław aż do Zgorzelca. Wykracza jednak daleko poza granice Polski. Na wschodzie zahacza o Lwów, a docelowo sięgać ma aż do Kijowa, na zachodzie zaś przechodzi w Ekumeniczną Drogę Pątniczą. Od średniowiecza biegła tędy tzw. Droga Wysoka, jeden z najpopularniejszych szlaków komunikacyjnych Europy Środkowej. Po raz pierwszy wspomniał o niej w oficjalnym dokumencie Henryk III, margrabia Marchii Miśnieńskiej. Stało się to w 1252 roku.
Do dziś w Brzezinie na Dolnym Śląsku można oglądać pomnik z 1584 roku, który upamiętnia brukowanie Via Regia na odcinku pomiędzy Brzegiem a Oławą. W 2002 roku z inicjatywy władz Saksonii powstał projekt „Via Regia – Europejska Droga Kultury”, który ma promować związane z nią dziedzictwo kulturowe i gospodarcze, a także przyciągnąć turystów.
Camino Polaco
Droga Polska. Biegnie z miejscowości Ogrodniki na granicy z Litwą, poprzez Olsztyn, Toruń aż do Słubic, gdzie łączy się ze szlakami niemieckimi. Pierwszy odcinek: od katedry św. Jakuba w Olsztynie do gotyckiego kościoła św. Jakuba został odtworzony w 2006 roku. Pracowali nad tym m.in. pasjonaci zrzeszeni w Stowarzyszeniu na rzecz Ratowania Zabytków Kultury Europejskiej.
Poszczególne odcinki trasy pokrywają się częściowo z innymi drogami kulturowymi, np. Szlakiem Mennonitów, Szlakiem Piastowskim, czy Wielkopolską Drogą św. Jakuba. Na trasie można zobaczyć cenne zabytki – zarówno te znane, znajdujące się w dużych ośrodkach, jak i te mniej popularne, rozsiane po wsiach i miasteczkach, jak choćby kościół św. Jakuba w Niechanowie z unikatowym baptysterium w formie „Rajskiego Ogrodu”.
Dolnośląska Droga św. Jakuba
Prowadzi z Głogowa, przez Lubań aż do Zgorzelca. Drogi, którymi przemieszczali się podróżni, istniały tutaj już w czasach Cesarstwa Rzymskiego. Najstarszą był tzw. Bursztynowy Szlak. Kupcy z południowej Europy wędrowali nim nad Bałtyk, skąd wracali obładowani jantarem. Kilka stuleci później trasę z południa na północ przemierzali czeka księżniczka Dobrawa, przyszła żona Mieszka I oraz św. Wojciech. Dolnośląska Droga św. Jakuba to próba odtworzenia szlaku, o którym w połowie XVI wieku wspominał Jörg Gail z Augsburga.
Pierwsza część zrekonstruowanej drogi została oddana do użytku w 2005 roku. Szlak przecinający Dolny Śląsk płynnie przechodzi w Wielkopolską Drogą św. Jakuba (Mogilno-Gniezno-Poznań-Głogów), a z drugiej strony w Żytawską Drogę św. Jakuba (Zgorzelec-Zittau-Praga). W celu promocji szlaku utworzone zostało Międzynarodowe Stowarzyszenie na Rzecz Drogi św. Jakuba Gniezno-Zgorzelec-Praga.
Sudecka Droga św. Jakuba
Odtworzona, a potem otwarta w 2008 roku. Prowadzi z Krzeszowa, przez Kowary, Jelenią Górę do Lubania, gdzie łączy się z Via Regia. Wprost z niego można też wejść w Dolnośląską Drogę św. Jakuba.
Na trasie znajdują się liczna zabytkowe miejsca kultu, choćby kościół pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła w Kamiennej Górze, Sanktuarium Maryjne w Krzeszowie z Bazyliką Mniejszą pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z ikoną Matki Boskiej Łaskawej i 16 kaplicami kalwaryjskimi. Pielgrzymi przemierzający ten odcinek Camino de Santiago mogą też obcować z piękną przyrodą Gór Kruczych, które rozciągają się na polsko-czeskim pograniczu.
Pomorska Droga św. Jakuba
W średniowieczu pątnicy wędrowali z terenów dzisiejszej Estonii, przez Litwę, Polskę i Niemcy. Zahaczali też o Królewiec. Co zamożniejsi pielgrzymi wyruszali do grobu św. Jakuba na statkach. Wypływały one z portów w Gdańsku, Elblągu, czy Kołobrzegu, który od początków państwa polskiego stanowił ważny ośrodek religijny. Już w 1000 roku powstało tam biskupstwo podlegające metropolii w Gnieźnie.
Dziś polski odcinek Pomorskiej Drogi św. Jakuba prowadzi przez Gdańsk, Lębork i Szczecin. Początek dała jej 100-kilometrowa Lęborska Droga św. Jakuba, która wiodła z Sanktuarium Matki Boskiej Sianowskiej Królowej Kaszub do Smołdzina. Rozbudowa trasy to efekt porozumienia zawartego przez przedstawicieli Polski, Niemiec, Litwy i rosyjskiego Obwodu Kaliningradzkiego.
Jasnogórska Droga św. Jakuba
Trasa krótka, liczy zaledwie 68 kilometrów, jednak dla pielgrzymów niezwykle ważna. Dzięki temu, że dochodzi do Warszawskiej Drogi św. Jakuba, stanowi łącznik pomiędzy stolicą a sanktuarium maryjnym na Jasnej Górze. Na 56 kilometrze, w Sączowie dociera do Via Regia, umożliwia też wędrówkę na południe, w stronę Moraw, a potem Austrii.
Na Jasnogórskiej Drodze św. Jakuba znajdują się dwa sanktuaria maryjne – w Częstochowie oraz Piekarach Śląskich oraz trzy kościoły pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła – w Częstochowie, Lubszy i Sączowie. Ostatnia z parafii liczy blisko 800 lat. W miejscowej świątyni przechowywane są relikwie patrona, a tuż obok znajduje się schronisko dla pątników.
Mazowiecka Droga św. Jakuba
Prowadzi z Warszawy do Włocławka, szlakiem przemierzanym niegdyś przez pielgrzymów z Mazowsza. W dawnych czasach do grobu św. Jakuba wędrowali tędy m.in. Jan Pilik, pochodzący z Sierpca możnowładca i rycerze pozostający w służbie mazowieckich książąt.
Droga rozpoczyna się na warszawskiej Starówce, przy katedrze św. Jana. Dalej biegnie m.in. przez Wyszogród, Płock, Niepokalanów (znajduje się tam sanktuarium maryjne i klasztor franciszkanów, gdzie żył św. Maksymilian Kolbe) i Puszczę Mariańską. Łączy się ze szlakiem wielkopolskim i dalej lubuskim, a także dolnośląskim. W dużej części prowadzi prawym brzegiem Wisły, poprzez malownicze lasy, pola, jary i parowy. Pątnicza trasa wiedzie przez dwa parki krajobrazowe, można też na niej podziwiać zabytkowe kościoły oraz fortyfikacje carskie i napoleońskie. Szlak został odtworzony w 2014 roku.
Małopolska Droga św. Jakuba
Jedna z odnóg Via Regia. Nawiązuje do dawnego szlaku, który w średniowieczu łączył Sandomierz z Krakowem, stanowiąc odgałęzienie traktu handlowego z Polesia oraz Rusi do Krakowa i dalej na Śląsk. Podczas próby rekonstrukcji drogi, naukowcy za punkt wyjścia wzięli kościoły pod wezwaniem św. Jakuba. Okazało się, że na stosunkowo krótkim odcinku pomiędzy Krakowem a Sandomierzem jest 12 tego typu świątyń.
Doszli więc do wniosku, że to właśnie pomiędzy nimi musiał przebiegać pątniczy szlak. W prace nad jego odtworzeniem włączyły się m.in. Bractwo św. Jakuba Apostoła przy parafii w Więcławicach Starych, klasztor dominikanów w Sandomierzu, szereg lokalnych samorządów, a także indywidualni pielgrzymi. Projekt był realizowany w latach 2008-2010. Szlak łączy się z Lubelską Drogą św. Jakuba, zaś z Krakowa pątnicy mogą się kierować na Cieszyn.
