Jak żywić pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna i innymi nieswoistymi zapaleniami jelit

Jedną z chorób niosących ze sobą ryzyko niedożywienia jest choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), które stanowią grupę schorzeń określanych, jako nieswoiste choroby zapalne jelit o nieznanej etiologii. Wskazywane przyczyny to czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne.

Materiał powstał przy współpracy z Nutramil Complex

Nieswoiste zapalenie jelit powoduje, że pacjenci wymagają starannej i stałej  kontroli żywieniowej ze względu na często występujące niedobory białkowo – energetyczne. Jak pokazują statystyki, około 75% pacjentów hospitalizowanych z chorobą Leśniowskiego – Crohna jest niedożywionych. Spowodowane jest to najczęściej dietą eliminującą grupy produktów, które mogą powodować ostre ataki choroby, mimo, że nie ma dowodów naukowych potwierdzających skuteczność restrykcyjnej diety w zapobieganiu atakom choroby.  Dlatego bardzo ważne jest, aby uświadomić pacjentom jak istotna jest dobrze zbilansowana dieta.

Jak się leczy choroby jelit

Leczenie farmakologiczne nieswoistych zapaleń jelit jest objawowe.  Do najdawniej stosowanych leków należą mesalazyna i sulfasalazyna – pochodne kwasu 5-aminosalicylowego (5ASA). Skuteczność sulfasalazyny w leczeniu WZJG jest określana jako dobra, jednak w chorobie Crohna pewną skuteczność wykazuje tylko u tych osób, u których zajęte jest jelito grube, zaś przy zmianach w jelicie cienkim stosuje się mesalazynę.

Kolejną grupą leków stosowaną w leczeniu nieswoistych chorobach zapalnych jelit są: glikokortykosteroidy. Ich działanie widoczne jest dość szybko –  już po upłynie 48 godzin. Niestety leczenie steroidami obarczone jest ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych, dlatego nie są one stosowane, jako leki pierwszego rzutu.

Zdarza się, że choroba jest oporna na leczenie stroidami lub gdy zaprzestanie ich stosowania powoduje szybki nawrót choroby, wdraża się środki immunosupresyjne takie jak: 6-merkaptopuryna i azatiopryna.

Dziś, najczęściej w leczeniu choroby Leśniowskiego – Crona stosuje się Infliksymab, lek tzw. terapii biologicznej, który pozwala na bezpośrednią ingerencję w stan zapalny.

Okres zaostrzenia choroby

Niedożywienie białkowo-energetyczne pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna spowodowane jest utratą łaknienia, wymiotami, nudnościami, przewlekłym krwawieniem, utratą białka do światła przewodu pokarmowego. Ponadto występują zaburzenia trawienia i wchłaniania, często występuje uporczywa biegunka, zwiększony metabolizm.  Do tego, pacjencie głodząc się, aby uniknąć zaostrzenia choroby  – pogłębiają stan niedożywienia. Szacuje się, że w ostrej fazie choroby, w zależności od rozległości zmian zapalnych, niedożywionych może być od 25 – 80% pacjentów, a ostre niedożywienie typu kwashiorkor – wymagające żywienia pozajelitowego występuje u około co piątego chorego.

W fazie zaostrzenia choroby stosowane są głównie diety elementarne, które pozwalają na uzyskanie remisji u około 60% chorych. U osób ze średnionasilonymi objawami choroby, żywienie dojelitowe dietami przemysłowymi (np. Nutramil Complex®) może być równie skuteczne jak steroidy, a dodatkowo nie wywołuje następstw ubocznych, zapobiega niedoborom składników odżywczych i pozwala na poprawę stanu odżywienia.

Przyjmuje się, że dieta w tym okresie powinna zapewnić dostarczenie 25-30 kcal/kg m.c./d. i 1,2-1,5 g białka/kg mc./d. Podaż tłuszczu nie powinna przekraczać 30-35% ogólnej podaży energii, a w połowie powinna być pokryta przez kwasy tłuszczowe MCT.

Odżywianie po okresie zaostrzenia choroby

Dieta powinna być łatwostrawna, bogatobiałkowa i ubogoresztkowa.

Zaleca się, ograniczanie podaży błonnika, aby nie podrażniać dodatkowo błony śluzowej jelit. Należy więc unikać w jadłospisie produktów takich jak:

– gruboziarniste kasze,

– pieczywo razowe,

– makarony razowe,

– tłuste produkty mleczne: żółte sery, śmietana, mleko, smażone jaja,

– tłuste mięsa, ryby,

– słodycze

– rośliny strączkowe, warzyw kapustne, cebula –  i wszystkie inne, które działają wzdymająco.

Co jeść?

– jasne, czerstwe pieczywo pszenne,

– produkty z mąki pszennej,

– kasza manna,

– jaja gotowane na miękko,

– chude mięso i wędliny,

– chude mięso ryb,

– tłuszcze pochodzenia roślinnego,

– warzywa gotowane, marchew, szpinak, zielona sałata,

– jabłka, banany, jagody, morela, przeciery owocowe, musy.

Należy pamiętać, że ze względu na procesy zapalne i zwiększony katabolizm pacjenci wymagają zwiększonej podaży białka, dlatego stopniowo należy włączać kolejne produkty białkowe. Jeśli w tym okresie niemożliwe staje się uzupełnienie niedoborów przy zastosowaniu diety można wspomóc się żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, taką jak np. Nutramil® Complex lub Nutramil Complex Protein. Jest to dieta przemysłowa nie zawierająca błonnika i laktozy,a zawierająca kwasy tłuszczowe MCT, łatwo dostępne źródło energii.

Odżywianie w remisji choroby

Dieta w okresie remisji choroby Leśniowskiego – Crohna powinna być możliwie najbardziej zbliżona do normalnej, wyłączając te produkty, po których pacjent zaobserwował u siebie  dolegliwości. Największym wyzwanie dla pacjentów jest utrzymanie właściwej wagi i zapobieganie niedożywieniu.  Pacjent powinien jadać, co lubi starając się odżywiać, jak każdy zdrowy człowiek, tzn. urozmaiconą i bogatą w składniki odżywcze, minerały, witaminy i antyoksydanty dietą. Niedobory żywieniowe w chorobie dotyczą najczęściej kwasu foliowego, żelaza i cynku.

Zobacz także nowoczesną wagę, której metodą jest skanowanie całego ciala. Dzięki tej wadze będziemy mogli łatwiej kontrolować naszą dietę i ją rygorystycznie pilnować.

Bibliografia:

1. Szczygieł B., Niedożywienie związane z chorobą, Warszawa 2012, PZWL, str. 191-194

2. Włodarek D., Dietoterapia 1, Warszawa 2009, SGGW, str. 38-40

Materiał powstał przy współpracy z Nutramil Complex

Nutramil Complex Materiał prasowy

Artykuł zaczerpnięty ze strony http://www.medonet.pl/