Objawy ciąży

Pierwsze objawy ciąży mogą być mylące – często przyszłe mamy nie zwracają uwagi na pojawiające się nudności i zmęczenie, kojarząc je np. z objawami zatrucia pokarmowego. Ciąża to niezwykły, dla wielu wręcz mistyczny okres w życiu kobiety, kiedy z połączenia dwóch mikroskopijnej wielkości komórek  powstaje nowy człowiek. To 9 miesięcy pełnych burzliwych zmian zarówno w fizjologii, jak i psychice kobiety, przygotowujących ją do roli matki, a jej ciało do rozwoju, stopniowego wzrostu i wydania na świat dziecka.  Zobacz kiedy dochodzi do zapłodnienia i jakie są objawy ciąży?

Owulacja – możliwość zapłodnienia

Kobieta od momentu pokwitania aż do menopauzy cyklicznie wchodzi w stan gotowości do zajścia w ciążę. Pod wpływem hormonów płciowych wydzielanych przez przysadkę mózgową i jajniki kształtuje się tzw. cykl menstruacyjny, którego kulminacyjnym punktem jest owulacja, czyli moment uwolnienia z jajnika dojrzałej, gotowej do zapłodnienia komórki jajowej. Jeśli w okresie okołoowulacyjnym w drogach rodnych kobiety pojawią się męskie komórki rozrodcze, może dojść do zapłodnienia. W przeciwnym razie komórka jajowa obumiera i razem ze złuszczoną błoną śluzową macicy wydalana jest na zewnątrz organizmu w trakcie miesiączki.

Fazy cyklu miesiączkowego

U zdrowych kobiet cykl menstruacyjny charakteryzuje się regularnością: określoną długością i stałością następujących po sobie faz. Cykl trwa około 28 dni (norma to 25-35 dni) i składa się z czterech faz: fazy krwawienia miesiączkowego, fazy proliferacyjnej, fazy owulacji i fazy lutealnej. Dwie pierwsze fazy mogą mieć różną długość i to warunkuje długość cyklu miesiączkowego u różnych kobiet, owulacja występuje 14 dni przed terminem kolejnej miesiączki, stąd długość fazy lutealnej jest zawsze stała i wynosi dwa tygodnie. U kobiety miesiączkującej regularnie zależności te pozwalają z pewnym przybliżeniem określić dni płodne i niepłodne, czyli wyznaczyć moment, kiedy prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest największe lub najmniejsze. Dni płodne to moment owulacji i okres kilku dni poprzedzających i następujących po owulacji. Pozostały okres cyklu miesiączkowego to dni niepłodne. Na skutek wahań stężeń hormonów płciowych zmienia się w trakcie cyklu temperatura ciała kobiety oraz charakter produkowanej przez gruczoły dróg rodnych wydzieliny. Regularne obserwacje tych dwóch parametrów, a także położenia i konsystencji szyjki macicy, mogą dodatkowo zwiększyć trafność wyliczenia dni płodnych i niepłodnych i co za tym idzie szansę na zajście w ciążę.

Metody planowania ciąży i antykoncepcja

Powyższe metody określania dni płodnych i niepłodnych leżą u podstawy naturalnych metod planowania rodziny, czyli tzw. kalendarzyka małżeńskiego, metody Billingsów czy metod objawowo-termicznych. Metody te wymagają od kobiety i pary znacznego zaangażowania, dyscypliny i umiejętności obserwacji własnego ciała, nie uwzględniają wielu czynników, które mogą zaburzać regularność cyklu miesiączkowego takich jak infekcja, stres, podróże, zmiana klimatu, stosowanie niektórych leków itd. Stąd te metody antykoncepcji charakteryzuje się średnią skutecznością. Pary, chcące z większą pewnością zapobiegać ciąży, stosują raczej prezerwatywy, które dodatkowo chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową oraz różne formy antykoncepcji hormonalnej (tabletki, plastry, wkładki wewnątrzmaciczne, krążki, implanty).

Zapłodnienie i implantacja

Do zapłodnienia, czyli połączenia komórki jajowej i plemnika, dochodzi najczęściej w jajowodzie. Powstająca w wyniku tego procesu zygota przemieszcza się w kierunku jamy macicy, intensywnie się dzieląc i po kilku dniach zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Zjawisko to zwane implantacją wiąże się niekiedy z wystąpieniem niewielkiego plamienia, które może zostać mylnie zinterpretowane przez kobietę jako rozpoczynająca się miesiączka.

Zapłodnienie i implantacja zarodka w jamie macicy są sygnałem dla organizmu kobiety o rozpoczynającej się ciąży. Pierwszym objawem ciąży jest zahamowanie cyklu miesiączkowego, skutkujące brakiem krwawienia miesiączkowego w przewidywanym terminie. Kolejne objawy ciąży pojawiają się na skutek zachodzących zmian hormonalnych, zmian w układach narządowych oraz na skutek wzrostu samego zarodka i macicy.  W początkowym okresie ciąży objawy są niecharakterystyczne. Część z nich odczuwa sama ciężarna, niektóre stwierdza lekarz w trakcie badania ginekologicznego.

Objawy ciąży

Pierwsze objawy ciąży to między innymi:

• wspomniane już wyżej opóźnienie i ostatecznie zahamowanie miesiączkowania;
• nudności z lub bez wymiotów,  szczególnie nasilone w godzinach rannych;
• powiększenie i obrzmienie piersi, które stają się bardziej wrażliwe na dotyk, na powierzchni piersi uwidaczniają się niebiesko-zielone naczynia krwionośne, a w miąższu gruczołu sutkowego mogą pojawić się guzkowe zgrubienia;
• powiększenie brodawek i otoczek brodawek  połączone z ich ściemnieniem, tkliwością, świądem;
• częstsze oddawanie moczu i uczucie ucisku w podbrzuszu;
• osłabienie, zmęczenie, nasilona senność, niekiedy zasłabnięcia;
• stopniowe powiększanie obwodu brzucha i zwiększanie masy ciała;
• odczuwanie ruchów płodu (jest to późny objaw ciąży, w pierwszej ciąży matka zaczyna odczuwać ruchy dziecka w 18-20 tygodniu, w kolejnych ciążach wcześniej, około 16-18 tygodnia).

Co tak naprawdę wpływa na występowanie poszczególnych objawów?

1. Ból piersi i huśtawki nastroju: za zmienne nastroje u kobiet w ciąży odpowiedzialne są hormony: estrogen, progesteron, gonadotropina kosmówkowa, prolaktyna, kortyzol, hormon wzrostu, których poziom wzrasta w pierwszych tygodniach ciąży. Dlaczego piersi stają się wrażliwe? Tkliwość piersi, ciemnienie brodawek oraz ich powiększenie spowodowane jest zmianami hormonalnymi. Uwaga! Bolesne piersi nie zawsze świadczą o ciąży.

2. Nadwrażliwość na zapachy: bardzo wiele kobiet od pierwszych tygodni ciąży narzeka na zapachy. Perfumy, które do tej pory były ulubionymi, teraz są nie do zniesienia. Kawa, spaliny, zapach benzyny czy dym papierosowy to utrapienie wielu ciężarnych. Mówi się, że to natura chroni przyszłe matki przed chemikaliami czy potrawami mogącymi zaszkodzić dziecku.

3. Zmęczenie, senność: hormony, które szaleją w pierwszym miesiącu ciąży sprawiają, że kobieta czuje się chora. Dotkliwie odczuwa osłabienie, apatię, senność. Wzmożona ochota na sen spowodowana jest wzrostem progesteronu w organizmie. A zmęczenie? narządy u kobiet ciężarnych są bardziej obciążone, w końcu muszą odpowiadać na potrzeby nie tylko matki, ale i płodu. Wykształcenie łożyska zabiera organizmowi sporo energii, stąd też uczucie ciągłego przemęczenia.

4. Mdłości: to jedne z najczęstszych objawów ciąży, często prowadzą do wymiotów, jednak nie każda kobieta skarży się na te dolegliwości. Objaw ten spowodowany jest tym, że wysokie stężenie progesteronu spowalnia pracę jelit (wszystko jest o wiele wolniej trawione), a zwieracz, który jest na granicy przełyku i żołądka, gorzej pracuje. Stąd mdłości i wymioty.

Objawy ciąży – beta HCG

Kobieta z objawami ciąży wykonuje test z krwi na obecność hormonu beta HCG. Hormon ten wytwarza zapłodniona komórka jajowa po implantacji w macicy. Poziom HCG jest znacznie zwiększony w pierwszych tygodniach ciąży, i można go wykryć już dwie doby po zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej między 6 a 8 dniem owulacji. Hormon wykrywalny jest kiedy nie ma jeszcze łożyska, a co najważniejsze nie ma możliwości wykrycia go w innym przypadku niż ciąża.

Badanie beta HCG z krwi najlepiej wykonać nie wcześniej niż w dniu spodziewanej miesiączki.

Testy ciążowe i objawy ciąży

Przy podejrzeniu ciąży, kobiety wykonują zwykle tzw. test ciążowy (paskowy, strumieniowy lub płytkowy), wykrywający w moczu obecność hormonu beta-hCG (gonadotropiny kosmówkowej), produkowanego przez zarodek, a później przez łożysko. Obecnie testy ciążowe są tak czułe, że umożliwiają uzyskanie wyniku dodatniego już 1-2 tyg. po zapłodnieniu. Pozytywny test ciążowy z bardzo dużym prawdopodobieństwem określa zajście w ciążę, nie jest jednak równoznaczny z jej rozpoznaniem.  Stężenie hormonu wzrasta też np. w rzadkich chorobach nowotworowych łożyska.

Obecność objawów sugerujących ciążę jest wskazaniem do konsultacji ginekologicznej. W trakcie badania ginekologicznego lekarz stwierdza powiększenie i rozpulchnienie trzonu i szyjki macicy, nasilenie ukrwienia ścian pochwy i tarczy szyjki macicy. Zleci też bardziej czuły laboratoryjny test ciążowy z krwi lub moczu. Pewnymi objawami ciąży jest uwidocznienie zarodka w jamie macicy w badaniu ultrasonograficznym (jest to możliwe już 3 tygodnie po zapłodnieniu) oraz potwierdzenie czynności serca płodu (zazwyczaj w pierwszym, przesiewowym USG położniczym między 11 a 14 tygodniem ciąży).

Od momentu potwierdzenia ciąży, kobieta powinna być pod stałą opieką ginekologa położnika. Regularne wizyty lekarskie połączone z badaniem położniczym, badania krwi i moczu oraz badania obrazowe pozwalają ocenić prawidłowość przebiegu ciąży i rozwoju zarodka i płodu oraz odpowiednio wcześnie wykryć zaburzenia stanu zdrowia matki niekorzystnie wpływające na ciążę. Umożliwia to wczesne wdrożenie leczenia farmakologicznego u ciężarnej, korekcję  niektórych wad budowy ciała płodu jeszcze w okresie trwania ciąży lub zaplanowanie takiego leczenia po porodzie.

lek. med. Aleksandra Czachowska Onet.

Dowiedz się więcej na temat plastyki ginekologicznej.

Artykuł zaczerpnięty ze strony http://www.medonet.pl/