Jak odrzucić spadek?

Spadek nie zawsze oznacza szansę na odziedziczenie dodatkowych pieniędzy. Często zdarza się, że osoba zmarła pozostawia po sobie sporo długów, które stają się potężnym problemem dla spadkobierców. Co wówczas robić? Prawo pozostawia ważną możliwość, jaką jest odrzucenie spadku. Jak to zrobić? Z jakimi konsekwencjami dodatkowo będziesz musiał się zmierzyć? Sprawdź.

1. Spadek a spadkobierca – możliwości

2. Kiedy warto odrzucić spadek?

3. Jak odrzucić spadek?

4. Skuteczne odrzucenie spadku

5. Odrzucenie spadku po terminie

Gdzie znajdziesz przepisy regulujące – między innymi – jak przyjąć spadek lub go odrzucić? Wszelkie przepisy znajdziesz w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny.

Spadek a spadkobierca – możliwości

Jeśli zaliczasz się do potencjalnych spadkobierców, po śmierci spadkodawcy masz trzy możliwości:

• przyjąć spadek wprost – dziedzicząc po zmarłym cały pozostawiony majątek, a więc zarówno aktywa, jak i pasywa, także długi,
• przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza – czyli opcję domyślną, dziedzicząc wówczas majątek i długi, z zastrzeżeniem, że odpowiedzialność za niespłacone wierzytelności ogranicza się do wysokości odziedziczonego majątku,
• odrzucić spadek – zrezygnować ze spadku, unikając długów, ale tracąc prawo do majątku i do zachowku.

O odrzuceniu spadku lub innych krokach warto pomyśleć kompleksowo, każdorazowo rozpatrując konkretną sytuację.

Kiedy warto odrzucić spadek?

W jakich sytuacjach odrzucenie spadku okazuje się rozsądne? W oczywisty sposób takie działanie ma sens przede wszystkim, gdy spadkodawca pozostawił po sobie głównie długi. Trzeba jednak mieć na uwadze zmianę przepisów, do której doszło w ostatnich kilku latach.

Przed 2015 rokiem brak złożenia w określonym terminie wniosku o odrzucenie spadku skutkował przejęciem całej schedy, niezależnie od tego, czy długi przewyższały korzyści. Obecnie obowiązujące prawo w większym stopniu chroni spadkobierców, dlatego nie podjęcie żadnych działań oznacza odpowiedzialność za niespłacone wierzytelności jedynie do wysokości odziedziczonego majątku. Oznacza to, że – w najgorszym razie – bilans spadkobiercy będzie równał się zeru.

W przypadku otwarcia spadku każdą sytuację należy ocenić indywidualnie. To od ciebie zależy, czy za korzystniejsze uznasz na przykład zachowanie nieruchomości i uregulowanie zobowiązań z własnych środków, czy całkowitą rezygnację z dóbr. Jeśli jednak długi są niższe niż wartość spadku, warto przyjąć go z dobrodziejstwem inwentarza, gdyż po przyjęciu spadku zaistnieje korzyść majątkowa.

Jak odrzucić spadek?

Jak przebiega procedura odrzucenia spadku w praktyce? Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku może zostać dokonane na drodze sądowej lub notarialnej, zaś przed sądem możesz to zrobić ustnie lub na piśmie z notarialnie poświadczonym podpisem. Spadkobiercy mają na to 6 miesięcy od dnia, gdy dowiedzieli się o tytule powołania do spadku. Dla spadkobierców ustawowych to dzień, w którym dowiedzieli się o śmierci spadkodawcy, zaś dla spadkobierców ustalonych w testamencie – dzień, gdy o takim zapisie się dowiedzieli.

Opcja złożenia oświadczenia drogą sądową trwa dłużej, ale jest nieco tańsza. Aby dopełnić formalności, musisz złożyć wniosek o odebranie ustnego oświadczenia o odrzuceniu spadku, a do pisma dołączyć wypis z aktu zgonu lub prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego, a także potwierdzenie dokonania opłaty sądowej. Zdarza się, że – nawet w przypadku odrzucenia spadku w terminie – wystawiane jest wezwanie do sądu w charakterze świadka na rozprawie spadkowej. Obecność na ogół nie jest konieczna, gdyż postępowanie dotyczy jedynie ustalenia potencjalnych spadkobierców.

Z kolei odrzucenie spadku o notariusza wymaga okazania dowodu osobistego oraz wypisu z aktu zgonu spadkodawcy. Opłacenia wymaga taksa notarialna oraz koszt przygotowania kilku wypisów aktu notarialnego, w tym kopii wysyłanej do sądu.

Skuteczne odrzucenie spadku

Czy odrzucenie spadku zawsze jest skuteczne? Niestety, nie. Zdarza się, że sąd uznaje skutki odrzucenia spadku za krzywdzące dla wierzycieli. Chodzi o sytuacje, gdy spadkobierca dysponuje majątkiem o znacznej wartości, a długi również były stosunkowo wysokie. Każdy wierzyciel aktualny na moment otwarcia spadku może wówczas domagać się, by uznać odrzucenie spadku za bezskuteczne w stosunku do niego.

Taki werdykt oznacza, że wierzyciel ma prawo do egzekucji z przedmiotów należących do spadku. Warto jednak pamiętać, że roszczenia są ograniczone czasowo: 6 miesięcy od momentu powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, nie później niż w terminie 3 lat od odrzucenia spadku.

Odrzucenie spadku po terminie

Prawo przewiduje możliwość odrzucenia spadku po terminie, jednak są to szczególne sytuacje. Może co nich dojść, jeśli decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu spadku została powzięta pod wpływem błędu, czyli gdy spadkobierca nie miał świadomości faktycznej wysokości odziedziczonego majątku lub wiedzy, jakimi wierzytelnościami jest on obciążony.

Zdarza się także, że spadkobiercy w ogóle nie wiedzieli o spadku i dlatego nie złożyli żadnego oświadczenia – muszą jednak udowodnić to w sądzie. Udowodnienia wymaga również odrzucenie spadku pod wpływem groźby innego spadkobiercy lub osoby trzeciej.

Profesjonalną pomoc w sprawach spadkowych można znaleźć w sieci, wpisując do wyszukiwarki internetowej frazę Radca Prawny Wrocław.