Czym są frakcje cholesterolu i jak wpływają na jego poziom?

Każdy z nas z pewnością spotkał się ze stwierdzeniem, że nadmiar cholesterolu może prowadzić do poważnych chorób układu krążenia, a także popularnymi określeniami dobrego oraz złego cholesterolu. Z poniższego artykułu dowiesz się, czym są i czym różnią się od siebie frakcje lipidowe cholesterolu.

Cholesterol – przyjaciel czy wróg organizmu?

Choć cholesterol cieszy się złą sławą, tak naprawdę obecność tej substancji tłuszczowej jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Cholesterol zalicza się do grupy steroli, które naturalnie występują w ludzkim organizmie. Co więcej, stanowi on bardzo ważny element błon komórkowych wszystkich komórek występujących w organizmie człowieka oraz odpowiada za produkcję hormonów płciowych i hormonów nadnerczy. Oprócz tego pomaga w trawieniu tłuszczów i umożliwia wytwarzanie oraz wchłanianie witaminy D3[1].

Niestety, nadmierna ilość cholesterolu ma bardzo negatywny wpływ na nasz organizm. Może prowadzić do hipercholesterolemii oraz chorób układu naczyniowo-sercowego jak miażdżyca, a w następstwie choroba wieńcowa, udar mózgu lub zawał serca[2].

Frakcje lipidowe

Cholesterol HDL oraz LDL to frakcje lipidowe, które wchodzą w skład cholesterolu całkowitego. Oprócz tego do frakcji lipidowych zaliczyć należy triglicerydy (powstają przede wszystkim w wątrobie i tkance tłuszczowej, stanowiąc główne źródło energii), a także nie-HDL-cholesterol. Stężenie cholesterolu całkowitego ocenia się na podstawie badania laboratoryjnego – lipidogramu.

Cholesterol LDL

Frakcja cholesterolu LDL (ang. low-density lipoprotein) określana jest mianem złego cholesterolu lub lipoprotein o niskiej gęstości i to właśnie ona jest  głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Jej zadaniem jest transport cholesterolu z wątroby do komórek. Ze względu na to, że cholesterol zaliczany jest do tłuszczów, które są nierozpuszczalne w wodzie oraz to, że sam transport odbywa się bardzo szybko, lipoproteiny LDL zaczynają gromadzić się w ścianach tętnic. Dzieje się tak w momencie, gdy ilość cholesterolu jest większa niż rzeczywiste zapotrzebowanie organizmu.

Normy cholesterolu LDL:

• norma: od 100 do 129 mg/dl;
• dopuszczalna granica: 130-159 mg/dl;
• podwyższony cholesterol: 160-199 mg/dl;
• poziom krytyczny: powyżej 200 mg/dl [3].

Bardzo ważne, aby regularnie kontrolować poziom lipoprotein LDL we krwi. Dzięki temu będziemy w stanie podjąć niezbędne kroki służące jego obniżeniu, jak zmiana stylu życia, większa aktywność fizyczna, zmiana diety czy leczenie farmakologiczne.

Cholesterol HDL

Lipoproteiny HDL (ang. high-density lipoprotein) określa się mianem dobrego cholesterolu. Nazwa ta wywodzi się z funkcji, jaką posiadają lipoproteiny o wysokiej gęstości, a mianowicie możliwości transportu cholesterolu ze ścian naczyń krwionośnych do wątroby.

Normy w przypadku cholesterolu HDL prezentują się następująco:

• mężczyźni: ponad 40 mg/dl;
• kobiety: ponad 45 mg/dl.

Jeśli stężenie lipoprotein HDL we krwi jest zbyt niskie, zwiększa to ryzyko chorób układu krążenia. Aby temu zapobiec, warto zadbać o to, aby nasza dieta była bogata m.in. w warzywa, owoce, orzechy, ryby czy oleje roślinne, a zawierała niewielką ilość tłuszczów odzwierzęcych i żywności przetworzonej.

[1] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-triglicerydy-panel-lipidowy [dostęp: 18.11.2020.]

[2]  S. Konturek, Czynności wątroby, w: Władysław Zygmunt Traczyk, Andrzej Trzebski, Andrzej Godlewski: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Warszawa 2007, s. 806.

[3] Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, And Treatment of High Blood Cholesterol In Adults (Adult Treatment Panel III), JAMA 2001 (praca zbiorowa).

Bibliografia:

1. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive Summary of The Third Report of The National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, And Treatment of High Blood Cholesterol In Adults (Adult Treatment Panel III), JAMA 2001 (praca zbiorowa).
2. S. Konturek, Czynności wątroby, w: Władysław Zygmunt Traczyk, Andrzej Trzebski, Andrzej Godlewski: Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Warszawa 2007, s. 806.
3. https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-triglicerydy-panel-lipidowy [dostęp: 18.11.2020.]